اميني در جريان اصلاحات ارضي از جهت سخن‌پراكني ركوردار بود و ارسنجاني وزير كشاورزي هيچ فرصتي را براي حمله به مالكان از دست نمي‌داد. ارسنجاني در اين راه چنان سرعت و جسارتي به خرج داد كه نه تنها مالكان بلكه نخست‌وزير و مخالفان دولت را شگفت‌زده كرد و شاه را كه مي‌خواست هرگونه تحولي هر چند سطحي در ايران به نام او تمام شود، نگران ساخت
مرحله اول اصلاحات ارضي در دوره صدارت علي اميني و مرحله دوم آن به عنوان يكي از اصول ششگانه « انقلاب سفيد» مطرح و به اجرا گزارده شد و مرحله سوم اصلاحات ارضي در سال 1348 توسط دولت هويدا اجرا گرديد. اما تبعات آن در سالهاي پاياني حكومت پهلوي به وضوح ديده ميشد .
. آثار درازمدت اصلاحات براي روستاييان مثبت نبود، زيرا نيمي از روستاييان به دليل اينكه با مالكان قرارداد زراعتي و تقسيم محصول نداشتند و به عبارتي خوش نشين بودند از دريافت زمين محروم شدند و به نيروي كارگر روستايي تبديل گرديدند. قريب به نيمي ديگر كه زمين گرفتند، سهمي كمتر از ده هكتار دريافت كردند كه اغلب در قطعات كوچك پراكنده و نامناسب براي كشت بود. از طرفي بخش عمده زمينهاي حاصلخيز مشمول تقسيم اراضي نشد و در اختيار مالكين كه مقيم روستا نبودند، باقي ماند و به كشت مكانيزه اختصاص يافت از طرف ديگر اجراي قانون اصلاحات ارضي در دوره زماني فوق برخوردار از منشأ و خاستگاه خارجي و ماهيت سياسي، غيراقتصادي و فني بود و با شرايط سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي حاكم بر ايران انطباق نداشت و بدون ايجاد شرايط لازم و كافي، به طور سريع و ناقص اجرا شد و پيامدهاي ناهمگون و نامتجانسي در كشور داشت كه شورش هاي اجتماعي دهه پنجاه ايران از جمله همين پيامد ها بود
شايان ذکر است بزرگترين و مهمترين مانع در مقابل اين طرح آيت الله بروجردي برجسته ترين مرجعيت شيعيان در قم بود که رياست حوزه علميه قم را نيز به عهده داشت و با اين اصل شرعي که مردم اختيار دارايي خود را دارند به جنگ اصلاحات ارضي رفت و موقتاً آنان را به عقب نشيني واداشت بدين ترتيب دولت انجام اصلاحات ارضي را تا بعد از فوت آيت الله بروجردي به تأخير انداخت
يكي از پيامدهاي مهم اين تحول اقتصادي و سياسي ، كوچ زمينداران و ملاكين بزرگ به شهرها بود كه به علت خروج سرمايه از روستاها و انباشت آن در شهرها ، كشاورزي كم كم رونق خود را از دست داد و شهرها تبديل به مركز اصلي داد و ستد و اقتصاد ايران شد كه البته اين تغييرات ، كوچ گسترده مردم از روستاها به شهرها را به همراه داشت . با گسترش شهرها و مهاجرت روستائيان به شهر تغييرات سياسي و اجتماعي گسترده اي در ساختار جامعه ايران رخ داد كه از جمله آن ميتوان نارضايتي قشر كم درآمد و كم سواد از حكومت را نام برد . اين نارضايتي ها در سالهاي بعد با اجراي سياستهاي نادرست دولتهاي بعدي تشديد و تبديل به شورشهاي اجتماعي و سياسي در سطح ايران شد . در قسمت سوم به نقش روحانيت در تحولات دهه پنجاه خواهم پرداخت .
12 نظرات:
خیلی عالی بود می تونی کم کم در ذهن خوانندگان نفوذ کنی و اونها رو به تاریخ علاقمند کنی .نوشته هایی که با بررسی همه جوانب یک موضوع بدون موضع گیری خاص به رشته تحریر در میاند حس خوبی به مخاطب می ده.
پاینده باشید
سیاست «تقسیم اراضی» کشاورزی ایران، که در چارچوب «انقلاب سفید شاه و ملّت» در دهه ۱۳۴۰ شمسی پی گرفته شد، از منظر تأثیرات ژرف اقتصادی و فرهنگی و پیامدهای عظیم ساختاری یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ معاصر ایران است. این برنامه در اصل «تقسیم اراضی» نام داشت؛ به همین نام به «رفراندوم» گذارده و با تصویب مجلسین «قانونی» شد ولی به‌تدریج در نوشتار سیاسی به «اصلاحات ارضی» شهرت یافت. این نامگذاری خطا و گمراه‌کننده است: «اصلاحات ارضی» مفهومی کلی و مبهم و دارای بار ارزشی (مثبت) است و می‌تواند هر گونه تحول اصلاحی در مناسبات ارضی (از جمله سلب مالکیت از روستائیان کم زمین و تجدید سازمان اراضی کشاورزی به صورت مزارع بزرگ؛ یعنی سیاستی به‌کلی عکس “تقسیم اراضی” حکومت پهلوی) را شامل شود. ولی «تقسیم اراضی» نه تنها نام رسمی این سیاست بود بلکه مفهومی کاملاً روشن و مشخص داشت و منظور از آن خرد کردن اراضی بزرگ کشاورزی بود.
اینا رو ول کن سهام عدالت و بچسب . سهامی غیر قابل فروش ،پدیده ای نوین در بازارهای مالی که قطعاً مورخان زیادی را سالها بعد به خود مشغول می کند.
به مقاله خوب در این باره خوندم برات می فرستم نوشته دکتر مجد.
همیشه آبی و جاوید باش
Hello!
how are you?
warm greeting for your family n_n
سلام حميد جان
خوشحالم كه وبلاگ تحليلي و زيبايي داري. سعي مي كنم مداوم به وبلاگت سر بزنم تا از مطالبت بهره مند بشوم.
پيروز باشي و شاد
تو كامنت قبلي اسمم يادم رفت بنويسم
قربان شما
شريفي
WWW.SHARIFIONLINE.IR
خيلي خوشحالم كه پيش وبلاكم احساس آرامش كردين :">
خيلي خوشحالم كه پيش وبلاگ من احساس آرامش كردين :">
مي شه لطفا تاثير رويکرد سوسياليستي همسايه مون شوروي و نقش اون رو در بارقه ايده انقلاب سفيد رو هم بررسي کني؟شايد هم بي ارتباط باشه اما من گمان نمي کنم.
سلام حميد رشا خوبي؟
پس کي قسمت سومشو مي ذاري؟من که بي صبرانه منتظرم.البته خوشحالم که يه نفرو پيدا کردم که از خودم توي وبلاگ نوشتن تنبل تره!:دي!
درود به دوست عزیزم.......
عالی مینویسی.... لذت بردم
ارسال یک نظر